Türk Lirası simgesini tasarladığını! iddia eden firmanın sözcüsüne ait cümle ile başlamak istiyorum yazıya:
" Sembolü hazırlarken esinlenme olmadı. Klavyeleri, işaretleri, para birimlerini inceledik. Özgün bir tasarım oldu. "
Aslında tam bu satırda “Yorum Yok!” cümlesi ile yazıyı sonlandırsaydım çok daha anlamlı olacaktı. Bu şekilde düşünmemin nedenini paylaşmaya çalışayım sevgili okuyucu.
Cümleyi beraber analiz edelim.
”Klavyeleri, işaretleri, para birimlerini inceledik.” diyor yarışmayı kazanan! firmanın sözcüsü. İncelemekten kasıtları nedir bilemiyoruz.
Grafik Tasarım ile ilgilenen her hangi birine hangi programı kullanıyorsun diye sorarsanız, %99 ihtimal ile size iki programdan birinin adını söyleyecektir. Programlardan biri Corel Draw, diğeri ise Adobe Illustrator. Bu programlardan birini açtıktan sonra, program menüsünden 'simge ekle'yi seçerseniz açılan alt pencerede (sayfada) “özgün” olarak tanımlanan simge en az 3 (üç) defa farklı başlıklar altında ve formlarda karşınıza çıkar. Eğer bu programlar bende yok diyorsanız, Microsoft Word’ün her hangi bir sürümü ile de aynı işlemi yapabilirsiniz.
Ayrıca - ŧ – simgesi, bizzat Kuzey Sami (Lapça) alfabesinin U+0166 kodlu Latin ailesinden küçük vurgulu “t” harfidir (Latin Small Letter T With Stroke) ve bilgisayar veri tabanında (database) da kayıtlıdır. Her hangi bir tasarım ya da kelime işlem programında bu karakteri kullanırken yazı tipini (font) değiştirirseniz, seçilmiş olan TL’nin simgesine birebir yakınlıkta grafikler elde edebilirsiniz.
Yeni simgenin bilgisayarınızın veri tabanında olup olmadığını kontrol etmek istiyorsanız, lütfen aşağıdaki işlemleri takip ediniz. Microsoft Word programını açın ve “alt + 0359” kodunu girin. Rakamları klavyenizin sağ tarafındaki hesap makinesine benzeyen nümerik kısımda girmeniz gerekiyor.
İşaretleri incelemiş bir ekibin bu detayları ve teknik bilgileri atlama ihtimali neredeyse yok denecek kadar azdır. Biz yine iyimser olalım ve atladıklarını varsayalım.
Para birimlerini incelemek isteyen bir tasarımcının ilk başvuracağı kaynak zannediyorum internettir. Sanal âlemde arama motoruna “Dünya para birimleri sembolleri” (World Currency Symbol) yazıp arattırırsanız, Ermenistan para birimi Dram’ın simgesi birçok sayfada karşınıza çıkacaktır. Yani “para birimlerini inceledik” derken, hangi para birimlerini incelediler bilemiyorum. Takdir edersiniz ki Dünya’da Dolar ve Euro’dan başka para birimleri de var.
Son olarak “klavyeleri inceledik” ten kasıt nedir? Bugün Dünya’da yaygın olarak kullanılan “Q” tipi klavyede sadece Amerikan Doları simgesine “$” rastlayabilirsiniz. Diğer para birimleri piyasadaki birinci kullanıcıyı ilgilendiren bilgisayarların büyük bir çoğunluğunda bulunmamaktadır. Bankalarda kullanılan özel üretilmiş klavyeleri ise incelemeye gerek yoktur, zaten bu iş için üretilmişlerdir.
Gelelim son cümleye. "Sembolü hazırlarken esinlenme olmadı.” demiş firmanın sözcüsü. TDK Sözlüğünde “esinlenmek” kelimesi, bir şeyden ilham almak, içine doğmak olarak tanımlanıyor. Bu tanımlamadan da görülüyor ki, firma ya da şahıslar TL simgesi üzerinde çalışırken gerçekten esinlenmemişler. Sadece farkında olmadan olan bir simgeyi kopyalamışlar.
Takdir sizin sevgili okuyucular…
*devam edecek